انواع ماهي خوراكي و ماهي تزييني

چيا
از ويكي‌پديا، دانشنامهٔ آزاد
چيا
طبقه‌بندي علمي
فرمانرو:     گياهان
(طبقه‌بندي‌نشده):     گياهان گلدار
(طبقه‌بندي‌نشده):     دولپه‌اي‌هاي نو
(طبقه‌بندي‌نشده):     آستريدها
راسته:     نعناسانان
تيره:     نعناعيان
سرده:     مريم‌گلي
گونه:     S. hispanica
نام علمي
Salvia hispanica
كارل لينه

چيا (نام علمي: Salvia hispanica؛ نام انگليسي: chia) گياهي است يك‌ساله از سرده مريم‌گلي و خانواده نعناعيان. اين گياه بومي آمريكاي مركزي است. اين گياه را براي مصرف دانه آن مي‌كارند، گرچه خود گياه كاربرد تزئيني هم دارد.

چيا از نظر تجاري بيشتر به علت دانه‌هاي آن كاشته مي‌شود. دانه هاي چيا سرشار از اسيدهاي چرب امگا ۳ است. از دانه‌هاي چيا مي‌توان ۲۵ تا ۳۰ درصد روغن استخراج كرد. از جمله اسيد آلفا لينولنيك (ALA). روغن دانه‌هاي چيا تشكيل شده است از حدود ۵۵ درصد امگا ۳ ، هجده درصد امگا ۶ ، حدود شش درصد امگا ۹ و حدود ۱۰ درصد چربي‌هاي اشباع شده.[۱]

به طور معمول، دانه‌هاي چيا به شكل بيضي كوچك هستند با قطر حدود يك ميلي‌متر. دانه‌هاي چيا در رنگ هاي گوناگون از جمله قهوه‌اي، خاكستري، سفيد، سياه و سفيد، و لكه‌لكه رنگ نيز يافت مي‌شوند. دانه‌هاي چيا آبدوست هستند و قادرند تا ۱۲ برابر وزن خود را آب جذب كنند.

دانه‌هاي چيا به طور سنتي در مكزيك و جنوب غربي ايالات متحده مصرف مي‌شوند. اما در اروپا به طور گسترده شناخته شده نيستند. امروزه، گياه چيا به صورت تجاري و نيز به صورت طبيعي در مكزيك، بوليوي، آرژانتين، اكوادور، نيكاراگوئه، گواتمالا و استراليا رشد كرده و يا كاشته مي‌شود.[۲] گونه‌هاي جديدي از چيا در ايالت كنتاكي براي كشت در عرض‌هاي جغرافيايي شمالي در ايالات متحده توسعه يافته‌اند.[۳]

دانه هاي چيا با بذر گياه ريحان (تخم شربتي) تفاوت داشته و هر كدام خاصيت جداگانه اي دارند. در ايران تخم شربتي از قديم در نوشيدني هاي خنك براي بر طرف كردن عطش در فصل تابستان استفاده مي شود. گاهي تخم شربتي به اشتباه بعنوان دانه هاي چيا خريداري شده و مورد استفاده قرار مي گيرد، و يا خواص مربوط به دانه هاي چيا به تخم شربتي كه در ايران فراوان است نسبت داده مي شود كه درست نيست.
دانه خشك مواد مغذي در هر ۱۰۰ گرم (۳٫۵ اونس)
انرژي     ۲٬۰۳۴ كيلوژول (۴۸۶ كيلوكالري)
كربوهيدرات‌ها     ۴۲٫۱۲ g
فيبر     ۳۴٫۴ g
چربي     ۳۰٫۷۴ g
چربي اشباع     ۳٫۳۳۰
چربي تك‌اشباع‌نشده     ۲٫۳۰۹
چربي چنداشباع‌نشده     ۲۳٫۶۶۵
پروتئين     ۱۶٫۵۴ g
ويتامين آي معادل     ۵۴ ميكروگرم (۶٪)
تيامين (ويتامين ب۱)     ۰٫۶۲ ميلي‌گرم (۴۸٪)
ريبوفلاوين (ويتامين ب۲)     ۰٫۱۷ ميلي‌گرم (۱۱٪)
نياسين (ويتامين ب۳)     ۸٫۸۳ ميلي‌گرم (۵۹٪)
اسيد فوليك (ويتامين ب۹)     ۴۹ ميكروگرم (۱۲٪)
ويتامين C     ۱٫۶ ميلي‌گرم (۳٪)
ويتامين E     ۰٫۵ ميلي‌گرم (۳٪)
كلسيم     ۶۳۱ ميلي‌گرم (۶۳٪)
آهن     ۷٫۷۲ ميلي‌گرم (۶۲٪)
منيزيم     ۳۳۵ ميلي‌گرم (۹۱٪)
منگنز     ۲٫۷۲۳ ميلي‌گرم (۱۳۶٪)
فسفر     ۸۶۰ ميلي‌گرم (۱۲۳٪)
پتاسيم     ۴۰۷ ميلي‌گرم (۹٪)
سديم     ۱۶ ميلي‌گرم (۱٪)
روي     ۴٫۵۸ ميلي‌گرم (۴۶٪)
Link to USDA Database entry
درصدها نسبي‌اند
منبع: پايگاه اطلاعاتي مواد غذايي آمريكا
تخم چيا مصرف خوراكي دارد.
جستارهاي وابسته

    امگا ۳
    اسيد لينولنيك

لاغك
از ويكي‌پديا، دانشنامهٔ آزاد
كلاغك
سنبلك
طبقه‌بندي علمي
فرمانرو:     گياهان
(طبقه‌بندي‌نشده):     گياهان گلدار
(طبقه‌بندي‌نشده):     تك‌لپه‌اي‌ها
راسته:     مارچوبه‌سانان
تيره:     مارچوبگان
سرده:     كلاغك
Mill.
گونه‌ها

در حدود ۴۰ از جمله:

    Muscari armeniacum
    Muscari aucheri
    Muscari azureum
    Muscari botryoides
    Muscari comosum
    Muscari dionyscum
    Muscari latifolium
    Muscari muscarimi (=M. moschatum)
    Muscari pinardis
    Muscari racemosum (= M. neglectum)
    Muscari tubergenianum

كلاغَك يا سنبلك (نام علمي: muscari) نام يك سرده از گياهان از تيرهٔ مارچوبگان راستهٔ مارچوبه‌سانان كه علفي است و داراي ريشهٔ پيازي شكل مي‌باشد و متعلق به تك‌لپه‌اي‌ها است. گل‌هايش خوشه‌اي شكل اند و در انتهاي ساقه قرار دارند و داراي رنگ آبي مايل به بنفش با تلألو قرمز مي‌باشند.

در حدود ۴۰ گونه از اين گياه شناخته شده كه در مناطق مديترانه‌اي مي‌رويند و در ايران نيز در كنار رودها يافت مي‌شوند. اين جنس در ايران ۷ گونه دارد كه متعلق به زير جنس‌هاي Leopoldia ،Bothryanthus و Pseudomusari مي‌باشد. موسير كه در ايران آن را با ماست يا در ترشي ها استفاده مي كنند همان Tassel hyacinth كه در ايتاليا با نام Lampascioni شناخته ميشود و نام گياه‌شناسي آن Muscari comosum/Leopoldia comosum است

برخي از گونه‌هاي اين گياه به عنوان گل زينتي در باغچه‌ها كشت مي‌شوند. از بافتهاي آن ماده‌اي به نام موسكارين استخراج مي‌كنند كه به مقدار كم براي رفع اختلالات دستگاه گوارش و رحم به كار مي‌رود.
منابع
    در ويكي‌انبار پرونده‌هايي دربارهٔ كلاغك موجود است.

فرهنگ فارسي دكتر محمد معين
[نهفتن]

    ن ب و

لاله‌ها و زنبق‌ها و گونه‌هاي مجاور در ايران
سرده‌ها    

    تمشكين جام زرين خيارك زعفران سريش سگ دندان سنبل سورنجان شيرمرغ كوله‌خاس كلاغك گل برفي گرمينه گلايول لاله لاله واژگون مهر سليمان نجم‌آبي نجم طلايي نرگس والك دانه برفي

گونه‌هاي لاله    

    آتشي اروميه مرواريد ايراني باغچه‌اي بيشه‌زار حافظي خط‌دار ريزه كوهي نيلوفرآبي هفت‌رنگ

گونه‌هاي زنبق    

    اروميه ايراني پروانه‌اي خراساني توري دماوند دورنگ سيمين‌رگه شفاف كماني گل‌چمني گل‌درشت ليمويي ماد نمكزار نيمروز

گونه‌هاي لاله واژگون    

    ايراني حنائي زاگرس شطرنجي غرب قوزي

گونه‌هاي زعفران    

    آلمه بنفش جوقاسم زعفران خوراكي خزر دوگله زاگرس زيبا

گونه‌هاي والك    

    بلند پياز ژنگ پياز كويري سيرك چاك پياز زيبا ستاره‌اي سوري كوچك مارپيچ

گونه‌هاي گل‌حسرت    

    ايراني برف‌دوست زاگرسي زيبا ياسمني‌ كم‌رنگ يزدي

گونه‌هاي سريش    

    استپي ايراني تماشائي زرين ستبر طناز كپت‌داغ ليموئي

گونه‌هاي متفرقه    

    تمشكين پرپشت جام زرين پائيزه جام زرين كورش جام زرين گلستان خيارك سگ دندان سنبل آسماني سنبل طوسي سنبل آسماني سنبلك چالوس سنبلك قفقاز سنبلك سرمه كلاغ سوسن چلچراغ شيرمرغ پاكوتاه شيرمرغ كماني كوله‌خاس گرگاني گلايول اسبك گلايول ايراني گلايول سياه مهر سليمان دانه‌قرمز مهر سليمان دانه‌آبي نجم‌آبي ايراني نجم‌آبي لب‌برگشته نجم‌آبي گيلاني نجم طلايي برگ پهن نجم طلايي توري

كوله‌خاس (سرده)
از ويكي‌پديا، دانشنامهٔ آزاد
سردهٔ كوله‌خاس
Ruscus aculeatus
طبقه‌بندي علمي
فرمانرو:     گياهان
(طبقه‌بندي‌نشده):     گياهان گلدار
(طبقه‌بندي‌نشده):     تك‌لپه‌اي‌ها
راسته:     مارچوبه‌سانان
تيره:     مارچوبگان
زيرتيره:     كوله‌خاسيان
سرده:     كوله‌خاس
گونه (زيست‌شناسي)

فهرست شده در زير

سردهٔ كوله‌خاس (نام علمي: Ruscus) نام يك سرده از گياهان گلدار است. درختچه‌هايي با ريزوم‌هاي رونده و شاخه‌هايي شبيه برگ‌هاي سبز و تيغ‌دار پهن بوده، در حاليكه برگ‌هاي حقيقي بصورت فلس‌هاي كوچك غشايي هستند. گل‌ها از قسمت مياني شاخه‌هاي پهن (برگ‌ها) خارج مي‌شوند كه بسيار كوچك و مايل به سبزند ولي اين گل‌هاي كوچك به ميوه‌هاي سته نسبتاً بزرگ يك دانه‌اي و به رنگ قرمز تبديل مي‌گردند. اين جنس در حدود ۷ گونه دارد كه در نواحي مديترانه تا قفقاز و جنگل‌هاي خزر پراكنده است و در ايران فقط يك گونهٔ آن به نام كوله‌خاس گرگاني (نام علمي: Ruscus hyrcanus) يافت مي‌شود.[۱]

محتويات

    ۱ گونه‌ها
    ۲ پانويس
    ۳ منابع
    ۴ پيوند به بيرون

گونه‌ها

    كوله‌خاس گرگاني Ruscus hyrcanus
    Ruscus aculeatus
    Ruscus colchicus
    Ruscus hypoglossum
    Ruscus hypophyllum
    Ruscus microglossus
    Ruscus streptophyllum [۲]

پانويس

پروندلبو، لاله‌ها و زنبق‌هاي ايران و گونه‌هاي مجاور، ۵۴.

    . doi:10.1002/fedr.19660730103.

منابع

    پروندلبو و هانس رونه‌مارك. لاله‌ها و زنبق‌هاي ايران و گونه‌هاي مجاور. چاپ اول. تهران: موسسه گياه‌شناسي ايران، ۱۳۵۵.

پيوند به بيرون

    Flora Europaea: Ruscus

[نهفتن]

    ن ب و

لاله‌ها و زنبق‌ها و گونه‌هاي مجاور در ايران
سرده‌ها    

    تمشكين جام زرين خيارك زعفران سريش سگ دندان سنبل سورنجان شيرمرغ كوله‌خاس كلاغك گل برفي گرمينه گلايول لاله لاله واژگون مهر سليمان نجم‌آبي نجم طلايي نرگس والك دانه برفي

گونه‌هاي لاله    

    آتشي اروميه مرواريد ايراني باغچه‌اي بيشه‌زار حافظي خط‌دار ريزه كوهي نيلوفرآبي هفت‌رنگ

گونه‌هاي زنبق    

    اروميه ايراني پروانه‌اي خراساني توري دماوند دورنگ سيمين‌رگه شفاف كماني گل‌چمني گل‌درشت ليمويي ماد نمكزار نيمروز

گونه‌هاي لاله واژگون    

    ايراني حنائي زاگرس شطرنجي غرب قوزي

گونه‌هاي زعفران    

    آلمه بنفش جوقاسم زعفران خوراكي خزر دوگله زاگرس زيبا

گونه‌هاي والك    

    بلند پياز ژنگ پياز كويري سيرك چاك پياز زيبا ستاره‌اي سوري كوچك مارپيچ

گونه‌هاي گل‌حسرت    

    ايراني برف‌دوست زاگرسي زيبا ياسمني‌ كم‌رنگ يزدي

گونه‌هاي سريش    

    استپي ايراني تماشائي زرين ستبر طناز كپت‌داغ ليموئي

گونه‌هاي متفرقه    

    تمشكين پرپشت جام زرين پائيزه جام زرين كورش جام زرين گلستان خيارك سگ دندان سنبل آسماني سنبل طوسي سنبل آسماني سنبلك چالوس سنبلك قفقاز سنبلك سرمه كلاغ سوسن چلچراغ شيرمرغ پاكوتاه شيرمرغ كماني كوله‌خاس گرگاني گلايول اسبك گلايول ايراني گلايول سياه مهر سليمان دانه‌قرمز مهر سليمان دانه‌آبي نجم‌آبي ايراني نجم‌آبي لب‌برگشته نجم‌آبي گيلاني نجم طلايي برگ پهن نجم طلايي توري

 

نوروزك
از ويكي‌پديا، دانشنامهٔ آزاد
نوروزك
طبقه‌بندي علمي
فرمانرو:     گياهان
(طبقه‌بندي‌نشده):     گياهان گلدار
(طبقه‌بندي‌نشده):     دولپه‌اي‌هاي نو
(طبقه‌بندي‌نشده):     آستريدها
راسته:     نعناسانان
تيره:     نعناعيان
سرده:     مريم‌گلي
گونه:     S. leriifolia
نام علمي
Salvia leriifolia
Benth

نوروزك (نام علمي: Salvia leriifolia) گونه‌اي از سرده مريم‌گلي است كه بومي جنوب خراسان و سمنان مي‌باشد.[۱][۲] و در معرض خطر انقراض است.[۳]

چرخه زندگي اين گونه حدود ۱۵۹ روز معادل ۱۸۶۶ درجه روز-رشد است. شروع رشد رويشي گياه در خراسان اواخر بهمن بوده، گلدهي آن از اوايل فروردين است و پايان چرخه رشد، بسته به شرايط آب و هوايي و بستر سنگي يا سبك از مرداد تا اوايل آبان است.[۴]

عصاره نوروزك خاصيت ضد باكتري و ضدميكروبي، خواب‌آور و شل كننده عضلات، ضدالتهاب، كاهش قند خون دارد.[۲] همچنين عصاره نوروزك داراي اثرات محافظتي در برابر ايسكمي است. عصاره‌هاي آبي و الكلي ريشه گياه نوروزك داراي اثرات محافظتي قوي عليه استرس اكسيداتيو در جريان فرايند ايسكميك / رپرفيوژن در هيپوكامپ مي‌باشند.[۵] از آنجايي كه در ريشه اين گياه ساپونيز و تانن وجود داشت احتمالاً اثرات محافظتي نورون ها در اثر اين دو تركيب بوده است.[۶]
منابع

فروزان طباطبايي يزدي. «بررسي اثرات آنتي‌اكسيداني اسانس و عصاره برگ گياه نوروزك و شناسايي فيتوشيميايي آن». پژوهشگاه علوم و فناوري اطلاعات ايران. بازبيني‌شده در ۲۹ شهريور ۱۳۹۴.
معصومه مدرس , پروانه ابريشم چي. «بررسي تاثير زمان برداشت بر فعاليت ضد باكتريايي برگ گياه نوروزك». نشريه علوم دانشگاه خوارزمي (تربيت معلم) (زيست شناسي). بازبيني‌شده در ۲۹ شهريور ۱۳۹۴.
معصومه مدرس , مهرداد لاهوتي , علي گنجعلي , جواد اصيلي. «مطالعه ريز ازديادي گياه نوروزك (Salvia leriifolia ) با استفاده از كشت جوانه انتهايي )». ژورنال زيست شناسي گياهي ايران، 2013. بازبيني‌شده در ۲۹ شهريور ۱۳۹۴.
حميده پور؛ سيدحسين نعمتي؛ علي تهراني فر و محمود شور، ۱۳۸۸، فنولوژي و ويژگي هاي اكولوژيك گياه نوروزك (Salvia leriifolia) در رويشگاه طبيعي آن، ششمين كنگره علوم باغباني ايران، رشت، دانشگاه گيلان، http://www.civilica.com/Paper-BAGHBANI06-BAGHBANI06_252.html
صادق‌نيا حميدرضا، نصيري‌اصل مرجان، حداد خدادپرست محمدحسين، حسين‌زاده حسين. «اثر عصاره ريشه گياه نوروزك (Salvia leriifolia Benth.) بر روي ميزان ليپيد پراكسيداسيون در جريان ايسكمي فراگير مغزي در رت». فصلنامه گياهان دارويي. 1382; 3 (7) :19-28. بازبيني‌شده در ۲۹ شهريور ۱۳۹۴.

    عليرضا خويي . محمودرضا جعفري . حسين حسين زاده. «بررسي اثرات هيپوكسي و ضد ايسكمي عصاره هاي آبي و الكلي ريشه گياه نوروزك (‌Salvia Leriifolia Benth‌ ) در موش سفيد كوچك و بزرگ». گياهان دارويي، فصلنامه . 1 . 1 . زمستان 1380 . 1 تا 10. بازبيني‌شده در ۲۹ شهريور ۱۳۹۴.

نماد نياز     اين نوشتار نيازمند تصوير است. با توجه به رعايت حق تكثير با بارگذاري و افزودن تصوير.
نشان خرد     اين يك مقالهٔ خرد مرتبط با گياه است. با گسترش آن به ويكي‌پديا كمك كنيد.

حلواي صخره
از ويكي‌پديا، دانشنامهٔ آزاد
حلواي صخره
حلواي صخره، Lepidopsetta bilineata
وضعيت بقا
Not evaluated
طبقه‌بندي علمي
فرمانرو:     جانوران
شاخه:     طنابداران
رده:     پرتوبالگان
راسته:     كفشك‌ماهي
تيره:     كفشك‌ماهيان راست‌روي
گونه:     L. bilineata
نام علمي
Lepidopsetta bilineata

حلواي صخره (نام علمي: Lepidopsetta bilineata) نام يك گونه از زيرخانواده راست‌رويان است.
منابع

    مشاركت‌كنندگان ويكي‌پديا، «Rock sole»، ويكي‌پدياي انگليسي، دانشنامهٔ آزاد (بازيابي در ۵ سپتامبر ۲۰۱۴).

[نمايش]

    ن ب و

كفشك‌ماهي


نشان خرد     اين يك مقالهٔ خرد زيست‌شناسي است. با گسترش آن به ويكي‌پديا كمك كنيد.

حلواي صخره شمالي
از ويكي‌پديا، دانشنامهٔ آزاد
حلواي صخره شمالي
وضعيت بقا
Not evaluated
طبقه‌بندي علمي
فرمانرو:     جانوران
شاخه:     طنابداران
رده:     پرتوبالگان
راسته:     كفشك‌ماهي
تيره:     كفشك‌ماهيان راست‌روي
گونه:     L. polyxystra
نام علمي
Lepidopsetta polyxystra

حلواي صخره شمالي (نام علمي: Lepidopsetta polyxystra) نام يك گونه از زيرخانواده راست‌رويان است.
منابع

    مشاركت‌كنندگان ويكي‌پديا، «Northern rock sole»، ويكي‌پدياي انگليسي، دانشنامهٔ آزاد (بازيابي در ۵ سپتامبر ۲۰۱۴).

[نمايش]

    ن ب و

كفشك‌ماهي


نشان خرد     اين يك مقالهٔ خرد زيست‌شناسي است. با گسترش آن به ويكي‌پديا كمك كنيد.

كفشك ريمو
از ويكي‌پديا، دانشنامهٔ آزاد
كفشك ريمو
كفشك ريمو، Oncopterus darwinii
وضعيت بقا
Not evaluated
طبقه‌بندي علمي
فرمانرو:     جانوران
شاخه:     طنابداران
رده:     پرتوبالگان
راسته:     كفشك‌ماهي
تيره:     كفشك‌ماهيان راست‌روي
سرده:     Oncopterus
گونه:     O. darwinii
نام علمي
Oncopterus darwinii

كفشك ريمو (نام علمي: Oncopterus darwinii) نام يك گونه از راسته كفشك‌ماهي است.
منابع

    مشاركت‌كنندگان ويكي‌پديا، «Remo flounder»، ويكي‌پدياي انگليسي، دانشنامهٔ آزاد (بازيابي در ۵ سپتامبر ۲۰۱۴).

[نمايش]

    ن ب و

كفشك‌ماهي


نشان خرد     اين يك مقالهٔ خرد زيست‌شناسي است. با گسترش آن به ويكي‌پديا كمك كنيد.

خالپوش‌ماهي
از ويكي‌پديا، دانشنامهٔ آزاد
خالپوش‌ماهي
خالپوش‌ماهي، Scophthalmus rhombus
طبقه‌بندي علمي
فرمانرو:     جانوران
شاخه:     طنابداران
رده:     پرتوبالگان
راسته:     كفشك‌ماهي
گونه:     S. rhombus
نام علمي
Scophthalmus rhombus

خالپوش‌ماهي (نام علمي: Scophthalmus rhombus) نام يك گونه از راسته كفشك‌ماهي است.
منابع

    مشاركت‌كنندگان ويكي‌پديا، «Brill (fish)»، ويكي‌پدياي انگليسي، دانشنامهٔ آزاد (بازيابي در ۵ سپتامبر ۲۰۱۴).

پيوند به بيرون
    در ويكي‌انبار پرونده‌هايي دربارهٔ خالپوش‌ماهي موجود است.
نشان خرد     اين يك مقالهٔ خرد زيست‌شناسي است. با گسترش آن به ويكي‌پديا كمك كنيد.

زلف پير يعقوبي
از ويكي‌پديا، دانشنامهٔ آزاد
زلف پير يعقوبي
زلف پير يعقوبي
طبقه‌بندي علمي
فرمانرو:     گياهان
راسته:     ميناسانان
تيره:     كاسنيان
زيرتيره:     كاسنيان آستروئيده
گونه:     J. vulgaris
نام علمي
Jacobaea vulgaris

زلف پير يعقوبي (نام علمي: Senecio jacobaea) نام يك گونه از سرده سنسيو است.
منابع

    مشاركت‌كنندگان ويكي‌پديا، «Jacobaea vulgaris»، ويكي‌پدياي انگليسي، دانشنامهٔ آزاد (بازيابي در ۲۶ ژانويه ۲۰۱۵).

پيوند به بيرون
    در ويكي‌انبار پرونده‌هايي دربارهٔ زلف پير يعقوبي موجود است.
نشان خرد     اين يك مقالهٔ خرد زيست‌شناسي است. با گسترش آن به ويكي‌پديا كمك كنيد.

سوف سرخ
از ويكي‌پديا، دانشنامهٔ آزاد
سوف سرخ
سوف سرخ، Sebastes marinus
طبقه‌بندي علمي
فرمانرو:     جانوران
شاخه:     طنابداران
رده:     پرتوبالگان
راسته:     عقرب‌ماهي‌سانان
تيره:     صخره‌ماهيان
گونه:     S. norvegicus
نام علمي
Sebastes norvegicus

سوف سرخ (نام علمي: Sebastes marinus) نام يك گونه از تيره عقرب‌ماهيان است.
منابع

    مشاركت‌كنندگان ويكي‌پديا، «Rose fish»، ويكي‌پدياي انگليسي، دانشنامهٔ آزاد (بازيابي در ۱۲ نوامبر ۲۰۱۴).

پيوند به بيرون
    در ويكي‌انبار پرونده‌هايي دربارهٔ سوف سرخ موجود است.
نشان خرد     اين يك مقالهٔ خرد زيست‌شناسي است. با گسترش آن به ويكي‌پديا كمك كنيد.